czwartek, 31 marca 2016

Hurrem Sultan

Hurrem Sultan (in. Churrem) pochodziła z Rohatynia, ówczesnego królestwa Polskiego, a dzisiejszej Ukrainy. Dokładna data jej urodzenia nie jest znana, ale Historycy określają ją od 1500-1505 roku, chodź z pewniejszym przełomem 1502-1504 jak zostało zanotowane na jej grobie.
Możliwe, iż jej prawdziwe imię to Leksandra, bądź Alexandra Lisowska (in. La Rossa). Najprawdopodobniej była córką Popa imieniem Havryło oraz Leksandry/Anastazji Lisowskich.
Istnieje również wersja, iż Hurrem była spokrewniona z Jagiellonami, a jej prawdziwym Ojcem miał być Zygmunt Stary oraz jego kochanka Leksandra/Anastazja Lisowska. Dowodem na jej królewskie pochodzenie mają być listy, które pisała do króla Polski Zygmunta Augusta i tytułowała się jego siostrą. Sam Sulejman opisał swą wybrankę, iż nie jest niewolnicą, a wywodzi się z kraju Polskiego i królewskiego rodu. Jej pochodzenie zakwestionował polski poeta - Samuel Twardowski -, jednak dzisiejsi Historycy nie są do końca przekonani, czy aby na pewno Hurrem nie była spokrewniona z Jagiellonami.

Podobno dzień przed porwaniem, który jednocześnie był dniem ślubu, udała się do wróżki, która
wywróżyła jej, iż będzie miała dwa śluby, ale tylko jednego męża. Prawdopodobnie wyszła za mąż za swojego sąsiada Stefana. Związek ten nie zdążył być skonsumowany, gdyż w noc poślubną Tatarzy mieli napaść na miasto. Najprawdopodobniej w 1509 roku (gdyż tak został zanotowany najazd tatarów na Rohatyń) została porwana i sprzedana na Krym, a stamtąd na Targ Niewolników w Stambule. Tam została zakupiona i trafiła do haremu Sulejmana (niektórzy twierdzą, iż Hurrem miała zostać nałożnicą Selima I, jednak nie zdążyła trafić do Haremu, gdyż ten zmarł). Gdy przybyła do Topkapi, Mahidevran miała nazwać ją sprzedajnym mięsem, co rozzłościło niewolnice i najprawdopodobniej wybuchła między nimi wielka sprzeczka, która odbyć się miała na oczach Ayse i została przez nią załagodzona.

Pewnego dnia, nie zważając na zasady, przebywając w ogrodzie nie tyle podeszła, do równie przebywającego tam sułtana, ale odbyła z nim bardzo długą rozmowę. Niewolnica oczarowała Sulejmana, a następnie została wezwana przez niego do alkowy. Bardzo szybkie zwrócenie uwagi sułtana wzbudziły zazdrość innych konkurentek. Szczególnie często wybuchały sprzeczki między Mahidevran, a Hurrem lecz Ayse Hafsa starała się łagodzić ich spory. Ayse do pojawienia się Hurrem faworyzowała Mahidevran, jednak po poznaniu faworyty uważała ją za godną swego syna i bardzo polubiła, czego nie można powiedzieć o siostrach sułtana. Szczyt ich kłótni wystąpił po śmierci matki Sulejmana. Hurrem czuła się najważniejszą osobą w Haremie i pozwalała sobie na ataki słowne w stronę Mahidevran przy każdej, nadarzającej się okazji, jednak tylko w cztery oczy, nigdy przy nikim ważnym. Z kolei Mahidevran była zawsze tą osobą, która nie wytrzymywała presji jaką wywierała na niej Hurrem i zawsze ona wybuchała krzykiem jako pierwsza. Podczas pewnej kłótni między kobietami doszło do potężnej awantury, a Mahidevran podrapała twarz Hurrem  (podobno do krwi). Hurrem odeszła stamtąd z płaczem i udała się na skargę do Sulejmana, a następnie odmówiła mu współżycia, co go rozwścieczyło i wypędził Mahidevran z pałacu. W taki sposób Hurrem pozbyła się najsilniejszej konkurentki. Pewnego dnia do seraju przywieziono młode Rusinki, które miały być prezentem, a Sulejman podobno zażyczył sobie jedną z nich do alkowy. Kiedy Hurrem się o tym dowiedziała, próbowała popełnić samobójstwo,  prawdopodobnie przez podcięcie żył. Kiedy Sulejman dowiedział się o tym,  co zrobiła Hurrem, nakazał odesłać Rusinki skąd przybyły pod pretekstem:  "zbyt chude".

Hurrem przekonała Sulejmana do tego, aby zwrócił jej wolność, tłumacząc, iż chce pomagać na ziemiach świętych, a jako niewolnica nie ma do tego prawa, co jednak nie było jej głównym celem. Wiedziała, iż Sulejman jako muzułmanin, nie może współżyć z muzułmanką bez ślubu i żyć w grzechu. Sulejman zwrócił jej wolność, a następnie wezwał do alkowy, w której się nie pojawiała. Sułtan zrozumiał, iż został oszukany i rozwścieczony tym, iż dał się podejść miał nie widywać się z Hurrem kilka miesięcy. Jednak zbyt długo nie wytrzymał i w czerwcu 1534 roku odbył się ich huczny ślub. Podobno po ślubie Sulejman nie patrzył już na żadną inną, a Hurrem królowała w sypialni.

Hurrem miała wielkie wpływy na Sulejmana, często pytał ją o radę. Angażowała się w sprawy państwowe i utrzymywała porządek w pałacu, gdy Sulejman wyjeżdżał. To ona przekazywała mu aktualności oraz uczestniczyła w Obradach Divanu, podczas jego nieobecności. Pisała listy z królami m.in. Królem Polski, do którego zachowały się jej dwa listy, a oprócz tego wysłała polskiemu władcy kalesony. Kobieta adresowała wiele listów do Sulejmana, w których wyznawała mu swą miłość, zaś on w odpowiedziach robił to samo oraz pisał jej wiersze.
Wybudowała wiele szpitali, hammamów (niektóre funkcjonują do dnia dzisiejszego) oraz jadłodajni.
Zachowały się jej notatki, w których napisała, że obawia się, iż Sułtan pomyśli, że związała się z nim dla korzyści majątkowych oraz kiedyś zwątpi w jej miłość. Zarzekała się, jednak, iż jest ona prawdziwa i oddała by wszystko co ma i mogłaby żyć w biedzie jak dawniej, gdyby miała przy boku Sulejmana (jednak wielu sądzi, że to były notatki tylko na pokaz).

Jaka była Hurrem? Według niektórych była wiedźmą, która uwiodła potężnego sułtana. Według
innych była prawdziwym Tyranem doprowadziła m.in. do śmierci Mustafy i Ibrahima (na co dowodów brak). Ibrahim zginął głównie przez pychę i wywyższanie się, a ona miała niewielki wpływ na wyrok. Z kolei grafolodzy przebadali list, który miał zostać podrobiony i są zgodni, iż ten list został napisany przez księcia.
Według przekazów Hurrem była raczej niskiego wzrostu, o idealnej figurze (klepsydra), mogła być blondynką, bądź rudowłosą, a jej oczy mogły być koloru niebieskiego, albo zielonego (większość obstaje przy zielonym kolorze). Oczy miały być najpiękniejszą częścią jej ciała i każdy kto w nie spojrzał, nie mógł się im oprzeć, a w ich głębi miała być widziana jej wielka mądrość.
Skąd pomysł, iż była brzydka? - prawdopodobnie wywodzi się od wszystkich przeciwników Hurrem; po śmierci Mustafy stworzone opowiadania o brzydkiej niewolnicy, która uwiodła wielkiego sułtana. Z kolei sam sułtan pisał, iż jest niezaprzeczalnie piękna.
Hurrem przez wielu historyków jest opisywana jako kobieta żądna władzy, ambitna, manipulantka, intrygantka i aktorka. Jednak wielu posłów tamtejszych czasów opisuje ją jako miłą, przyjazną, mądrą, ale silną sułtankę. Na pewno była uśmiechnięta i radosna, uwielbiała zabawy i taniec.

Hurrem aktywnie udzielała się charytatywnie jest fundatorką wielu budynków w Mekkce i Medyni. Zbudowała również wiele szkół, szpitali (jeden z nich funkcjonuje do dziś) i fontann. Oprócz tego wybudowała Haseki Sultan Complex oraz Haseki Hurrem Sultan Hammami (funkcjonujący do dziś, jednak miał być on na zawsze darmowy, aby był dostępny dla wszystkich potrzebujących, a od przejęcia przez Republikę Turcji jest płatny). Jest twórczynią również Haseki Sultan Lucy czyli darmowej kuchni, gdzie każdego dnia karmiono ok. 500 osób ubogich dwa razy dziennie.

Hurrem zmarła 15 kwietnia 1558 podczas posiłku, a przyczyna jej śmierci nie jest znana, istnieje wiele teorii na ten temat. Została pochowana w Meczecie Sulejmana Wspaniałego, a jej Mauzoleum kosztowało mnóstwo pieniędzy. Sulejman po śmierci żony miał się załamać i pomimo podtykanym mu nałożnic, nie przyjął żadnej kobiety do alkowy. Oprócz tego siedział w swojej komnacie i przestał jeść, a czas miał spędzać na pisaniu listów do zmarłej żony. Mihrimah miała być jego pocieszycielką.

Dzieci:
1. Mehmed 1521 - (6 listopad) 1543
2. Mihrimah 21 Marzec 1522 - 25 Styczeń 1578
3. Abdullah (21 Marzec) 1522, bądź 1523 - 1525, bądź 1526
4. Selim 28 Maja 1524 - 12 Grudzień 1574
5. Bajazyd (sierpień)1525 - 25 wrzesień 1561
6. Murad 1526-? (? miał zostać paszą)
7. Cihangir 7 grudzień 1531- 27 listopad  1553
8. Orhan ?-? (niepewny)
9. Nieznana z imienia córka (niepewna)

Stosunek Hurrem do dzieci:
Mehmed - ukochany syn Hurrem i Sulejmana. Hurrem po jego śmierci przeżywała depresję z załamaniem nerwowym.
Mihrimah - kochała, ale miłość przekładała na wykorzystywanie córki do swoich celów.
Selim - nie do końca wiadomo jak wyglądały ich stosunki, jednak nie przypisuje się im złych.
Bajazyd - najbardziej rozpieszczony książę przez Hurrem po śmierci Mehmeda, to właśnie w nim widziała następce tronu.
Cihangir - istnieje wiele teorii ich stosunków, według jednych Hurrem miała ignorować i pomiatać synem, według innej miała tak robić tylko przy ważnych osobach, a kiedy była sam na sam z synem, bądź gdy w jej otoczeniu przebywali jej służący, miała bardzo troszczyć się o niego.

*Mogła mieć brata o imieniu Iiję bądź Aleksieja
*Była jedyną prawowitą żoną Sulejmana i jedyna, podczas jego panowania nosiła tytuł Haseki.
*Chodzą pogłoski, iż Ibrahim Pasza był nią zauroczony
*Jest posądzana o wiele romansów m.in. z Ibrahimem i Markiem - weneckim malarzem.
*Nazywano ją cesarzową
*Ma swój posąg na Ukrainie + jest dla nich bohaterką narodową.
*Zapoczątkowała Sułtanat Kobiet

1 komentarz: