wtorek, 19 lipca 2016

Handan Sultan

Handan Sultan ur. około 1574 roku, posiada trzy wersje pochodzenia (dzisiejsza: Wenecja, Bośnia i Hercegowina, bądź Grecja). Urodziła się najprawdopodobniej jako Helena. Przed trafieniem do haremu Mehmeda III służyła Geverhan Sultan - czyli córce Selima II. Mąż Geverhan - Sokollu Mehmed Pasza oddał ją do haremu Mehmeda III. W 1590 roku urodziła Ahmeda I. Przypisuje się jej również często syna Mahmuda, jednak jest to bardzo wątpliwe i najpewniej był on synem Halime Sultan. Mehmed III stosował zasadę 1 dziecko, na jedną nałożnicę, dlatego też mało prawdopodobne jest, aby którakolwiek z jego kobiet urodziła więcej niż jednego syna. Handan bardzo bała się o życie ukochanego Ahmeda i łasiła się przy obecnej Valide Sultan, trzymając jej stronę. Handan nie potrafiła się do końca odnaleźć w haremie, nie była nauczona intrygowania i krwawe rozgrywki pomiędzy kobietami ją nie interesowały. Dlatego Safiye Sultan widziała w niej najlepszą osobę do współpracy, by mieć kontrolę nad nowym sułtanem. Safiye dążyła do egzekucji Mahmuda i zachęcała Handan do tego samego oraz rywalizacji z Halime. Handan, jednak nie potrafiła przeciwstawiać się silnej z charakteru Halime i jedynie rozgłaszała plotki na temat Mahmuda m.in. iż jest bezpłodny. Safiye w końcu dopięła swego i 7 czerwca 1603 roku Książę Mahmud został stracony, jednak i to jej nie zadowoliło i namawiała Handan, by wspomogła ją w uśmierceniu, bądź odesłaniu Halime. Jednak słaby charakter Handan w żaden sposób nie pomógł. Po śmierci Mahmuda zostało tylko dwóch następców 13 letni Ahmed i 11 letni Mustafa. Z góry było wiadomo, iż na tronie po Ojcu zasiądzie starszy z ostałych książąt. Ahmed zasiadł na tronie i już pierwszego dnia odmówił regencji. Handan była poirytowana i zaskoczona zachowaniem syna, gdyż miała pełnić rolę regentki wraz z jego wieloletnim mentorem i nauczycielem Mustafą Efendim. Handan zadbała jednak o wyczyszczenie wyższych stanowisk m.in. Sądów i zastąpienie nowymi osobami, często wraz z Mustafą Efendim podpowiadała mu w wyborze paszów. Handan chciała ugrać coś na arenie politycznej, jednak syn mocno ją ograniczył. Pensja 1000 akcze nie pozwalała jej na wielkie manewry polityczne. Porównując, Haseki Sultan otrzymywała taką samą pensję jak Handan, z kolei Valide Sultan powinna otrzymywać 2000 akcze. Ahmed,  jednak nie zmniejszył pensji swej babki i zarabiała w tym samym czasie 3000 akcze, czyli tyle samo, co w chwili, gdy sprawowała role Valide Sultan swego syna. Pensja dla Handan ukazywała również jak
bardzo nisko cenił ją Ahmed. Handan doprowadziła do wypędzenia Safiye z Topkapi, gdyż wiedziała jaką ma władzę. Ahmed, nasłuchując się różnych opowieści na temat swej babci i mając w pamięci to, co stało się z jego starszym bratem z obawy o swe życie odesłał ją do starego pałacu.  W 1604 roku, a dokładniej 3 lutego o północy Handan zaprosiła do swej komnaty Alego Paszę i przeprowadziła z nim bardzo długą rozmowę, odnośnie państwa. Wkrótce Ahmed zdecydował się zabić swego mentora. Handan miała poniżyć swą głowę przed synem i prosić go, by tego nie robił. Handan długo próbowała zrozumieć, dlaczego syn skazał go na śmierć, ten miał powiedzieć, iż go ułaskawił i odesłał, jednak mimo wszystko otrzymał zasłużoną karę. Tuż przed śmiercią Alego na arenie politycznej pojawił się utalentowany Dervis Pasza, który stał się jej ulubieńcem. Dzięki wsparciu Sułtanki Matki w 1604 roku dostał się na stanowisko sądownicze, aż w końcu dwa lata później został Wielkim Wezyrem.  Z kolei Handan w 1604 roku wciągnęła się jeszcze bardziej w politykę i próbowała być pośrednikiem między jej synem, a wezyrami, co wychodziło jej raz lepiej, a raz gorzej. Każdy kto chciał się spotkać z Ahmedem, najpierw musiał napisać prośbę do Handan i musiała być ona przez nią zaakceptowana.

Wenecki Bon sporządził raport po pobycie w Stambule gdzie zanotował :

 "Królowa Matka rozwija swój autorytet u sułtana codziennie, dlatego nierzadko widzi się ją w otoczeniu Jego Królewskiej Mości oraz paszów i innych dostojników, którzy kierują do niej swoje prośby w wszystkich rzeczach, których chcą od sułtana. Lecz ona stała się świadoma i pouczona o nieprawości byłej Królowej Matki, więc przychylność poczęła zdobywać stopniowo i nie słyszy się, aby były to jej pierwsze podjęte w tym kierunku kroki, ponieważ to młoda kobieta, lecz wierzy się, że jak każdy może osiągnąć sukces i przewyższyć nawet innych."

Handan udzielała się charytatywnie, a swoją skromną pensję wydawała m.in. na renowację grobu Mehmeda III, pensje dla służby, a pozostałość oddawała biednym. Handan zmarła nagle 9 listopada 1605 roku. Początkowo o jej śmierć podejrzewano Ahmeda, który miał zaplanować jej śmierć i ją otruć. Jednak najprawdopodobniej był to rak żołądka, bądź inna poważna choroba wewnętrzna.

*Handan miała wiernego służącego Haci Agę, po jej śmierci to właśnie on przejął władzę w haremie. 
*Ahmed zachował 7 dniową żałobę po jej śmierci, odmówił wyjazdu ze Stambułu.
*Pochowana została w grobowcu Mehmeda III.
*Nazywano ją płaczącą sułtanką. 
*Niektórzy przypisywali jej, iż była matką Mustafy, gdyż chciała utrzymać go przy życiu oraz nakłoniła Ahmeda do zmiany prawa. Prawda była inna - Ahmed był młody i nie miał jeszcze dzieci, a gdyby Ahmed okazał się bezpłodny, dla bezpieczeństwa chciała oszczędzić Mustafę.
*Niektórzy twierdzą, iż ani Handan, ani Halime nie były matkami Mahmuda. 
* Leonardo Don zapisał w swoim raporcie po pobycie w 1596 roku w Stambule,  gdzie wybrał się, aby pogratulować Mehmedowi III wstąpienia na tron. Pisze w nich o trzech synach z jednej matki - Ahmed Selim i Sulejman wspomina również o dwóch córkach z tej samej matki. Dokładniej, jednak nie wiadomo na ile jest to prawdą. Jednak nadmienić trzeba, iż uznany w tym raporcie Selim urodził się 1585 roku i był w rzeczywistości księciem koronnym jakim go opisywał. Jednak istnieje możliwość, iż chodziło o całkiem innego chłopca, bądź zwyczajnie raport zawiera błędy i niedopatrzenia. 
*Szczegółowo nie można określić ile dokładnie miała dzieci Handan, jednak najpewniejszymi jest 2:
Ahmed  ur. 18 Kwietnia 1590, zm. 22 października 1617
Esra Sultan ur. 1597, zm ?