środa, 14 września 2016

Mehmed III Giray

Mehmed III Giray urodzony w 1584 r. prawdopodobnie Nogajskiej Ordzie. Jako syn Nurredina Saadata Giray'a i wnuk Mehmeda II Giray'a. Mehmed urodził się podczas wygnania jego ojca. W 1593 roku wrócił wraz z bratem - Sahinem na Krym. Jednak wkrótce po tym rozpoczął współpracę z rebeliantami, za co został skazany na 7 lat więzienia w Stambule. Około 1614 roku podniósł bunt przeciwko, panującemu obecnie Chanowi Canibeka Giray'a. Mehmed wraz z bratem cieszyli się dużym poparciem części Tatarów, którzy dążyli do usamodzielnienia i wyzwolenia od Imperium Osmańskiego. Canibek wysłał list do sułtana Ahmeda I, w którym zawarł  skargę na mianowanego w 1608 roku kałgę. Ahmed I nakazał złapanie i uwięzienie Mehmeda na czas bliżej nie określony, co w dużej mierze oznaczało, iż wyjdzie dopiero po śmierci samego sułtana, który wydał tą karę. Mehmed został uwięziony w 1614 roku i przebywał tam do śmierci Ahmeda I, czyli do 1617 roku, jednak nie mógł opuszczać Stambułu. W 1618 roku uciekł na Krym, gdzie wkrótce rozpętała się wojna między Mehmedem i Sahinem, a Canibekiem. Mehmed brał w dużej mierze udział w wojnach m.in. w oblężeniu Kaffe. Canibek został poparty przez wojska Osmańskie, a Mehmed wraz z bratem musieli uciekać na północne stepy. Wkrótce, jednak powrócili, a Sahin korespondował z Szachem Persji, gdzie uzyskał od Abbasa I poparcie.  W 1623 roku na przełomie wiosny/lata doprowadził do obalenia Canibeka i został mianowany Chanem Krymu, jednocześnie mianując swego brata na swego kałgę. W 1627 roku Sahin i Mehmed rozpoczęli wojnę z Katymirem Murzą, który zwrócił sie o pomoc do sułtana Murada IV, na co Murad się zgodził, chciał obalić Mehmeda  i przywrócić Canibeka. W swoim piśmie ustosunkował, iż będzie to kara za pychę i brak pomocy Osmanom, podczas wojny z Persją. Dlatego też, w 1628 roku Cainbek wrócił z wygnania i został mianowany ponownie Chanem Krymu. Mehmed wraz z swym bratem uciekł i wsparcia szukał u Zygmunta III Wazy, jako że wcześniej oferowali Polsce tzw. "Wieczne Przymierze", w którym było zawarte, iż za pomoc Polski w wojnie z Osmanami, należące do Osmanów Mołdawskie miasta, głównie Kilię, Tatarów i Białogród.  Zygmunt III odmówił podpisania tego przymierza. W 1628 roku po raz kolejny spróbowali przeciągnąć króla na swoją stronę, w zamian za pomoc, Polska miała otrzymać wszystkie łupy oraz odzyskać wszystkich jeńców, jacy zostali przez nich wcześniej pojmani. Zygmunt III przyjął tą ofertę i znaczna część jeńców wróciła do kraju, nie mniej jednak nie do końca wywiązał się z umowy na wojnę z Krymem i Osmanami; wysłał braciom w listopadzie 1628 ok. 4 tysięcy kozaków, którzy nie dotarli na Krym, a zawrócili zgarnąwszy łupy m.in. ok. 5 tysięcy koni. Na wiosnę 1629 roku znacznie liczniejsi Kozacy zjawili się na Krymie ok. 23 tysięcy i walczyli o tron dla Mehmeda. Początkowo Kozacy odpierali Ataki ze strony Osmanów i Cainbeka, jednak po pewnym czasie Mehmed III został oskarżony o zdradę i został zamordowany/poćwiartowany przez Kozaków. Pochowano go w Bakczysaraju niestety jego grób, nie przetrwał dzisiejszych czasów.
Jednak dla porównania poniżej wstawiam zdjęcie grobów Chanów Krymskich.
Przy grobach z mężczyznami Stele na nagrobkach są zwieńczone Czałmą, a z kolei na grobach z kobietami kłębkiem, bądź tzw. płaską czapką, zaś całe groby są ozdobione epitafiami najczęściej rozetami (winorośli, róże), symbolizujące życie wieczne ora cyprysami, symbolizującymi smutek. Wszystkie groby są robione na ten sam schemat, Stele od strony głowy są większe i zwieńczone ozdobami (nakrycie głowy) wraz z napisami.




*Mehmed III był bardzo silną osobowością, doprowadził do rozłamu, a raczej do uniezależnienie się od Imperium Osmańskiego, organizował wiele napadów na Polskę, wprowadził wiele reform politycznych przeciw Imperium.
* Sahin porozumiał się z Kozakami Zaporskimi i walczyli dla nich bez wiedzy Króla 2 razy (W sumie razem 4 razy).
* Początkowo Mehmed III, chciał się przypodobać Osmanom, dlatego w styczniu 1626 r. osobiście z 20 tysiącami Tatarów przybył na Podole. Tatarom  z bogatymi łupami i jasyrem udało się uciec na Mołdawię przed pościgiem ok. 13 tysięcy żołnierzy hetmana Koniecpolskiego. Żołnierze Koniecpolskiego rozprawili się tylko z niewielką częścią Tatarów, którzy nie zdążyli zbiec. Pojmano wielu jeńców, zdobyto rydwan chana ze szkatułą z listami i apteczką, 4 armatki, bydła, konie i wielbłądy. Sam Koniecpolski szczycił się tym "zwycięstwem", które nie było dokładnie takie jak opisywał. 
* 10 października 1624 roku, w Warszawie zostało zanotowane przybycie i spotkanie się z Królem Zygmuntem III Wazą, Sahina Giray'a.