czwartek, 23 lutego 2017

Mustafa Kemal Ataturk

Mustafa Kemal Ataturk - urodził się możliwie 19 maja 1881 roku w Salonikach. Data jego narodzin nie jest znana, gdyż do reformy edukacji używano dwóch kalendarzy. Mógł urodzić się 1880 roku lub 1881 roku. Z kolei data 19 maja została przez niego wybrana, ponieważ on sam nie wiedział kiedy dokładnie się narodził. 19 maja ma również znaczenie historyczne, gdyż jest to dzień, w którym Turcja rozpoczęła walkę o niepodległość. W jego formularzu urodzeniowym (z czasów Osmańskich) został zapisany rok 1296, z kolei data, którą obrał sobie Kemal pokrywa się z rokiem 1297. Z kolei jego siostra twierdziła, że data jego narodzin to 13 marca 1881, jednak wciąż pokrywało się to z rokiem 1297. Rozmawiano z sąsiadami rodziny w Salonikach, jednak i ich zeznania na temat narodzin Mustafy są sprzeczne. Jedni twierdzili, że Ataturk urodził się w styczniu lub lutym, a na pewno w zimowe dni inni z kolei , że w wiosenne. Niektórzy podawali nawet daty jak 28 Grudzień 1880, inni 4 stycznia 1881.  Do 1934 roku nazywał się właściwie Ali Riza
Efendii Oglu Mustafa - czyli Mustafa syn Ali Rizy Efendiego.
W 1934 przyjął nazwisko Ataturk - czyli ojciec Turków. Żaden inny Turek nie może nosić tego nazwiska nawet jego dzieci. Jego ojciec pochodził z Saloników, z kolei matka - Lady Zubeyde - z Rumelii. Możliwe jest też to, iż matka Mustafy była córką wnuczki sułtana.
Rodzeństwo Mustafy:
- Makbule Atadan: ur. 1885 Saloniki, zm. 18.01.1956 w Ankarze,
- Naciye Hanim: ur. 1889 Stambuł, zm. ?
- Omer: ur. 1875 - ? Saloniki
- Fatma: 1872 - 1875 - zmarła na gruźlicę. Saloniki
- Ahmed: 1874 - ? Saloniki
Bracia Ahmed i Omer zmarli w młodym wieku, ostatni raz są wspominani w 1876 roku. Z kolei o Naciye mówi się, iż zmarła krótko po narodzinach w wyniku upadku z łóżka.

Imię Kemal otrzymał od swego nauczyciela matematyki, który chciał rozróżnić go z innym uczniem o tym samym imieniu. Rodzice Kemala zapisali go do szkoły religijnej, jednak w bardzo krótkim czasie z niej zrezygnował. W 1893 roku Mustafa wstąpił do Szkoły militarnej - Salonik - wbrew swym rodzicom. W 1896, z kolei zdał do wojskowej szkoły przygotowawczej, a 14 marca 1899 wstąpił do Osmańskiej Akademii Wojskowej, którą ukończył w 1902 roku. Swoje nauczanie zakończył 11.01.1905 roku na Akademii Wojskowej jako kapitan.
Mustafa  pojął  w 1923 roku za żonę Latife Hanim, małżeństwo to nie trwało zbyt długo, Mustafa rozwiódł się ze swoją żoną w dni 5 sierpnia 1925.
Mustafa, gdy obalono sułtanat stanął na czele nacjonalistów i utworzył Republikę oraz rząd Turcji, jednak zostały one oficjalnie zaakceptowane dnia 29 października 1923 roku. Ataturk stworzył dla Turcji konstytucję na wzór konstytucji krajów zachodnich, wzorował się m.in. na Francji, Szwecji i Włochach. Przeniósł stolicę z Turcji do Ankary. Wprowadził kalendarz gregoriański, alfabet łaciński oraz usunął z języka wszystkie arabskie naleciałości, pozostawiając "czysty" Turecki. Ataturk z racji swych przekonań sprawił, iż Islam przestał być tak ważny, jak w państwie Osmańskim. Ludzie zaczęli być sądzeni wobec prawa nie wobec Islamu. Ustanowił również równouprawnienie dla kobiet oraz zezwolił na ich edukacje. Miał wiele zainteresowań, jednak szczególną uwagę przykładał do jazdy konnej, pływania, tańca oraz uwielbiał słuchać muzyki i czytać książki.
Mustafa nie posiadał swoich biologicznych dzieci za to adoptował czternaście/trzynaście dzieci z czego znane jest tylko:
- Abdurrahim Tuncak: 1908 - 1999 (adoptowany około 1916 w wieku 8-9 lat),
- Zehra Aylin: 1912 - 19.11.1935 (adoptowana 25 września 1925),
- Rukiye Erkin: 1911 - 1995 (nieznana data adoptowania),
- Nebile Irdelp: 1910 - 1943 (adoptowana w 1928),
- Sabiha Gokcen: 22.03.1913 - 22.03. 2001 (adoptowana około 1925),
- Afet Inan: 29.11.1908 - 8.06.1985 (adoptowana około 1925),
- Mustafa Demir: 1918 -15.01.1987 (adoptowany około 1929),
- Ulku Adatepe: 27.11.1932 - 1.08.2012 (adoptowana w wieku 9 miesięcy),
- Afife ? - ?
Mustafa był  wysokim blondynem o niebieskich oczach. Jego zdaniem, które jest do dziś często powtarzane przez Turków to:" Szczęśliwy jest ten kto może powiedzieć, że jest Turkiem".
Ataturk zachorował w 1937 jego stan zaczął się pogarszać w 1938 roku -  zachorował na marskość wątroby. Mustafa zmarł 10 października 1938 roku o godzinie 9.05 w pałacu Dolmabahce. Został pochowany 21 listopada 1938 roku w Ankarze. W komnacie pałacowej, w której mieszkał Ataturk, stoi zegar zatrzymany na godzinie śmierci Kemala. Pierwotnie został pochowany w Muzeum Etnograficznym w Ankarze. W 1953 roku jego szczątki zostały przeniesione do 42 tonowego sarkofagu w mauzoleum Anitkabir.



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz