Strony

wtorek, 29 marca 2016

Kosem Sultan

Mahpeyker Kosem Sultan ur. 1590, zm. 2 września 1651
( Mahpeyker - twarz, o kształcie księżyca; Kosem - ambitna, liderka, przywódczyni, wszystko co najdroższe sercu ). Pochodziła z Grecji, prawdopodobnie była córką greckiego duchownego z Kefalonii, a jej prawdziwe imię to Anastasia. Została porwana i sprzedana na targ niewolników, na którym zakupił ją bośniacki Beyberbey, a następnie wysłał w podarku do Stambułu, gdzie w wieku 15 lat trafiła do haremu Ahmeda I. Od pierwszej nocy spędzonej z Ahmedem stała się jego oficjalną faworyta. Owinęła sobie sułtana wokół palca, do tego stopnia, iż mogła robić dosłownie wszystko. Kiedy Ahmed przebywał w Stambule, ta brała udział w obradach divanu. Podobno nawet sama zaczęła dobierać posłów, którzy mogą zasiadać w radzie, a często byli tam, dzięki łapówkom, które otrzymywała od paszów, by wpuściła ich na obrady.

Ahmed wierzył w każde jej słowo i przez nią druga jego faworyta - Mahfiruz - była często bita za niewinność. Wystarczyło, że zdenerwowała Kosem i ta wymyślała odpowiednią bajeczkę Ahmedowi. Część źródeł podaje, iż Kosem miała ślub z Ahmedem, jednak jego data nie jest znana. Mimo tego większa część obstaje przy tym, że do oficjalnego ślubu, jaki miała Hurrem z Sulejmanem nigdy nie doszło. Po śmierci Ahmeda; Kosem i Halime połączyły siły, aby obsadzić na tronie chorego brata Ahmeda - Mustafę. Kosem współpracowała z Halime tylko dlatego, by nie dopuścić, aby syn Mahfiruz - Osman - zasiadł na tronie.
Dzięki m.in. Kosem na tronie po Ahmedzie zasiadł jego brat Mustafa, który stał się marionetką w rękach jej oraz Halime.  W 1623 roku na tronie zasiadł jej syn Murad, ( który w tej chwili miał 11 lat ) a ona stała się Regentką oraz Valide Sultan. Przez pierwsze 5 lat panowania Murada, Kosem miała władzę nad wszystkim, była z czasem traktowana jak padyszach, a samego Murada władza nie wiele interesowała. Podobno był  szalony oraz uzależniony od narkotyków, niektórzy twierdzą, iż Murad wolał spędzać czas w męskim towarzystwie, a Kosem nie kontrolowała jego poczynań. Po 5 latach od objęcia tronu podobno pod chwilą złości, gdy pokłócił się z matką, odebrał jej wszystkie dojścia do władzy i nie pozwolił  nawet by go wspomagała, czy w inny sposób wtrącała się w politykę. Podobno chciał ją nawet zesłać na wygnanie, jednak złość na matkę miała mu szybko przejść i zrezygnował z tego pomysłu. Murad wprowadził politykę ostrą i zimną, a nawet i krwawą. Jeśli się mu sprzeciwiono, czy podważono jego decyzję, bądź głośno ją komentowano - nakazywał egzekucję tych ludzi. Mimo wszystko, dzięki jego rządom Imperium zaczęło wychodzić powoli na prostą z upadku. Murad miał być osobą bardzo Bogobojną, co Kosem wykorzystywała. Pewnego dnia, gdy ten przebywał  w koszarach z wojskiem, w Topkapi miał uderzyć piorun, a Kosem poszła do syna i zaświadczyła, iż jest to znak od wszechmogącego, który nie może już dłużej patrzeć na to co on wyprawia.

Wystraszony Murad przestał się narkotyzować i pić, a nawet wprowadził zakaz dla całego państwa pod groźbą kary. Murad w 1635 roku nakazał stracić swego brata Sulejmana oraz przyrodniego brata ( syna Mahfiruz ) Bajazyda. Nie do końca jest wiadomo czym sobie zasłużyli na tą śmierć, ale większość uważa, iż maczała w tym palce Kosem tylko nie do końca wierzyła, iż Murad zabije jej własnego syna. Do kolejnej śmierci własnego syna Kosem doprowadziła w 1638, gdzie Murad wydał wyrok egzekucji swego brata Kasima, który był najbardziej utalentowanym umysłowo dzieckiem Kosem. Podobno mimo trzymania go w klatce, został potajemnie uczony, a niektórzy porównują go do Cihangira, ( syna Sulejmana ) ale bez garba. Kosem wiedziała, że na Kasima nie będzie miała już żadnego wpływu, gdyż był za mądry, by sobie na to pozwolić. Przekazała wiadomość Muradowi, iż Kasim potajemnie się uczył; w większym stopniu niż na to zezwolono. Murad był wściekły, aczkolwiek szykował się na kampanię i nie miał czasu na wydanie wyroku. Z kolei Kosem powiedziała Kasimowi, iż Murad oczekuje go w Bagdadzie, gdyż chce by ten mu towarzyszył. Ucieszony Kasim wyruszył w drogę i nie spodziewał się, że wszystko to było zamachem na jego życie. Murad, gdy zobaczył Kasima w Bagdadzie, nakazał jego egzekucję.

W chwili śmierci Murad nakazał egzekucję ostatniego brata Ibrahima, a tym samym ostatniego Osmańskiego męskiego potomka (podobno chciał, aby Chan Krymu zasiadł na Osmańskim tronie, przez co wielu twierdzi, iż miał z nim romans). Rozkazu Murada nie wykonano, obawiano się przerwania Osmańskiej linii (Murad nie pozostawił po sobie męskich potomków, gdyż wszyscy zmarli, jedynie ostała się nałożnica w ciąży, która niekoniecznie musiała urodzić księcia). Kosem miała zagrodzić drogę i przekupić katów, idących do Ibrahima. Murad prosił matkę, by pokazała mu ciało zmarłego brata, ta jednak powiedziała mu, iż Ibrahim nie żyje i został już pochowany więc nie mogą mu pokazać ciała. Kiedy Murad zmarł na tronie zasiadł Ibrahim - chory psychicznie i zdegenerowany przez złote klatki. Kosem znowu miała pełnię władzy i rządziła za syna, który był potworem. Nakazywał wymordować cały Harem dla jednej swojej Haseki, chciał zabijać swoje dzieci, przez co były przed nim chowani, a zwłaszcza synowie. Oprócz tego był uzależniony od współżycia; napadał nałożnice w ogrodzie i gwałcił. Pewnego razu nakazał porwać sobie córkę Seyhulislama, którą wykorzystał i odesłał do domu, gdzie wkrótce zmarła. Kosem nie umiała zapanować nad synem więc przymykała oko, na to co wyprawiał, a ona zajęła się polityką. Jednak Ibrahim również miał spore udziały w polityce i z tego, co Murad wyprowadził na prostą, Ibrahim pogłębił i sprowadził do większego upadku niż było przed Ahmedem. Paszowie wytrzymali z nim 8 lat i wkrótce przez Hezarpara Ahmeda Paszę, wzniecono bunt przeciw Ibrahimowi i uduszono go cięciwą z łuku. Na tronie chciano posadzić syna Ibrahima (6 letniego Mehmeda) Kosem się to nie spodobało, gdyż jej ulubieńcem był inny wnuk.

Więc zorganizowała zamach na 6 latka, jednak jej plan nie wypalił; Turhan w ostatniej chwili ocaliła syna przed katami i Mehmed zasiadł na tronie, a Turhan miała wielki wpływ na młodego sułtana. Kosem sprawowała władzę za Turhan, gdyż uznano ją za zbyt młodą lecz Turhan często wtrącała się Kosem w politykę i przekonywała syna do swoich racji. Jednak taki układ Kosem nie odpowiadał, chciała ponownie posadzić na tronie swego ulubieńca - Sulejmana (syna Salihy uległej Kosem) i 2 września 1651 postanowiła wykonać ponowny zamach na życie Mehmeda, jednakże jej plany nie zdążyły się nawet wcielić w życie. Turhan dowiedziała się, co planuje Kosem i rozkazała, bądź własnoręcznie zabiła Kosem w Hammamie jej własnymi włosami, albo zasłoną. Istnieje również wersja, iż została uduszona naprzeciw meczetu sznurem, a jej ciało rzucono, idącym jej na pomoc Janczarom. Po jej śmierci zamknięto bez wcześniejszego zawiadomienia bazary i Meczety, ludzie nie wychodzili na ulicę, a miasto wymarło na okres do 20 dni. Została pochowana w Grobowcu Ahmeda I, a na jej pogrzebie pojawiły się tłumy ludzi. Zaś sami Janczarzy nie pozostawili tego tak spokojnie i wzniecali bunty przeciw Mehmedowi i Turhan.

Jest uważana za najwspanialszą oraz najpotężniejszą sułtankę sułtanatu kobiet. Niektórzy stawiają ją na równi z Hurrem, ale większość stawia ją ponad Hurrem.

Kosem nie kochała swoich córek wydawała je jak najszybciej za mąż, większość z nich wyszła po raz pierwszy wzięły ślub do 10 roku życia. Kosem chciała się ich pozbyć, nie miała ochoty się nimi zajmować. Wątpliwy jest również jej stosunek do synów mówi się, iż kochała tylko dwóch z nich Mehmeda i Murada (oraz duchowo Osmana syna Mahfiruz) Mehmeda dlatego, iż dał jej władzę, a Murada przez to, że Janczarzy go kochali i dzięki temu zyskiwała ich poparcie.
Kosem miała wielki udział w działalności charytatywnej, zwłaszcza angażowała się w pomoc sierotom, przez co zaczęto o niej mówić "Matka Świata", oprócz tego pomagała biedakom. Wybudowała meczety oraz sponsorowała inne działania budowlane poddanych paszów. Pomagała na ziemiach świętych, a  ludzie ją uwielbiali, tak samo jak Janczarzy. Kosem kochała konie i wydawała na nie mnóstwo pieniędzy, a jej majątek był ogromny.

Prawdopodobnie miała ciemniejszą karnację, czarne włosy i ciemne oczy, a jej figura była dość kształtna, ale nie była otyła.

Dzieci:
1. Mehmed ur. 8 Marca 1605, zm.12 kwietnia 1621 (zamordowany przez Osmana II)
2. Ayse Sultan ur. (8marca)1605, zm. 1657
3. Fatma Sultan ur. 1606, zm. 1680
4. Geverhan Sultan ur. 1608, zm. 1660
5. Orhan ur. 1609 zm. 1612, (niepewny)
6. Hanzade Sultan ur. 1609, zm. 23 września 1650
7. Selim ur. 27 czerwca 1611, zm. 27 lipca 1611 (niepewny)
8. Sulejman ur. (27 lipca) 1612, zm. 23-27 lipca 1635
9. Murad ur. 27 lipca 1612, zm. 8 luty 1640 (późniejszy Murad IV)
10. Atiker Sultan  ur. (listopad) 1614, zm. 1675
11. Kasim ur. (listopad) 1614, zm. 1638 (mówi się, iż urodził się w Listopadzie, gdyż to oznacza jego imię, jednak nie jest to pewne)
12. Ibrahim ur. 5 listopada 1615, zm. 18 sierpnia 1648
13. Zeynep Sultan ur. 1616, zm. 1620 (niepewna)







Kosem z synem Muradem IV, bądź Ibrahimem I ---->

2 komentarze:

  1. Myślę, że Kosem zdecydowanie jest ponad Hurrem jedyna posiadaczka tytułu Wielkiej Matki Sułtanki w dodatku regentka gdzie Hurrem owszem wprowadziła nowy tytuł Haseki ale na tym koniec nigdy nawet nie została Valide Sultan gdzie to stanowisk sprawowała jej córka.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Akurat porównywanie Hurrem Kosem Nurbanu i Safiye jest bezcelowe
      Cała 5 doszła do wielkich rzeczy ktore dla poprzedniczek były nieosiągalne i każda wywarła ogromny wpływ na Polityke
      Nje wiadomo czy bez dokonań Hurrem znalibyśmy Nurbanu Safye czy Kosem
      Bo możliwe że na tronie zasiadłby Mustafa i zamiast Hurrem znalizbyśmy Mahidevran jako tą potężniejsza



      Usuń